Υπάρχει Μακεδονικό έθνος;

του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού

Απάντηση στον Άλκη Ρήγο Αθήνα, 14.4.2009

Στο τεύχος 42, Κυριακή 29 Μαρτίου 2009 της εφημερίδας «Αυγή», απαντάει ο σύντροφος ΄Αλκης Ρήγος στον σύντροφο Σ. Σαββίδη, σχετικά με κριτική του δεύτερου για την τοποθέτηση του πρώτου στο «μακεδονικό πρόβλημα».
Σχολιάζει ο κύριος Σαββίδης το άρθρο του ΄Αλκη Ρήγου αναφέροντας ένα απόσπασμά του, όπου μιλάει για «μακεδονική γλώσσα και «μακεδονική μειονότητα» στη Μακεδονία, εννοώντας φυσικά την ελληνική Μακεδονία.
Το όλο θέμα προέκυψε από την επιλογή θέματος διδακτορικής διατριβής στο τμήμα πολιτικής επιστήμης, όπου η ΠΓΔΜ αποκαλείται με το συνταγματικό της όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η έγκριση αυτή υποστηρίχτηκε και από τον σύντροφο Άλκη Ρήγο.
Βέβαια ο ίδιος επικαλείται την ελευθερία που απορρέει από τις έρευνες και όχι τις «διάχυτες ιδεοληψίες ή τα κρατικά συμφέροντα».
Επιπλέον κάνει και μια διευκρίνιση: «Υπάρχουν και Μακεδόνες που δεν είναι ΄Ελληνες».
΄Αλλο πράγμα η εθνικιστική μονοπώληση του ονόματος και από τις δύο πλευρές των συνόρων και άλλο η επιστημονική εγκυρότητα των αντίστοιχων κρωγμών».
Αυτά είναι τα σημαντικά στοιχεία της απάντησής του στον κύριο Σαββίδη.
Πριν προχωρήσω στην δική μου ανάλυση θα επισημάνω εξαρχής δύο ανακρίβειες στην «επιστημονική» επιχειρηματολογία του ΄Αλκη Ρήγου. Πρώτα απ’ όλα ο ίδιος αναφέρεται στο άρθρο του αποκλειστικά στην μακεδονική γλώσσα και μακεδονική μειονότητα στην ελληνική Μακεδονία και όχι στη «Μακεδονία» της FYROM ή τη βουλγαρική. Αλλιώς δεν έχει νόημα να μιλάει για «μειονότητα. Εκτός αν μιλάει για «μακεδονική μειονότητα» στις δύο ανωτέρω χώρες. Θα ήταν όμως κάτι τέτοιο τελείως παράλογο, που δεν πιστεύω να το ασπάζεται.
Κατά δεύτερο λόγο θα ήθελα να τονίσω ότι ως πραγματικός επιστήμονας με κριτήριο την επιστημονική αλήθεια, δεν μπορεί το αντικείμενο της έρευνάς να το θεωρεί από τα πριν δεδομένο και να αναζητεί τα επιχειρήματα εκείνα που θα θεμελιώσουν μια προειλημμένη απόφαση. Με ποια επιστημονική εγκυρότητα, για να το κάνω πιο κατανοητό, επιλέγεται ο τίτλος: «Δημοκρατία της Μακεδονίας», όταν αυτό ακριβώς το αντικείμενο πρέπει να μπει στη βάσανο της επιστημονικής έρευνας;
΄Ενας επιστήμονας πρέπει τόσο στις ακαδημαϊκές του έρευνες, όσο και στο διάλογο με την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία, να καθορίζει με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια τις έννοιες - κριτήρια της ερευνητικής προσέγγισης οποιουδήποτε θέματος. Αλλιώς δεν κατοχυρώνεται καμία επιστημονική εγκυρότητα και δεν μπορεί επιπλέον να γίνει οποιοσδήποτε διάλογος.
Για το λόγο αυτό θα ξεκινήσω με τον καθορισμό των εννοιών, θέτοντας προς επιστημονική εξέταση το ερώτημα, που αποτελεί την αφετηρία και το ερμηνευτικό κλειδί της έρευνας: Υπάρχει μακεδονικό έθνος και κατά συνέπεια μακεδονική γλώσσα και μακεδονική μειονότητα;
Γιατί χωρίς την απάντηση στο πρώτο ερώτημα δεν μπορεί να δοθεί απολύτως καμία επιστημονική απάντηση στα άλλα δύο.
Εκείνο λοιπόν που πρωταρχικά θα πρέπει να ερευνήσουμε και βγάλουμε τα επιστημονικά συμπεράσματα είναι το γεγονός της ύπαρξης ή μη «μακεδονικού έθνους». Όλα τα άλλα είναι παράγωγα αυτού του προβλήματος.
Στην περίπτωση αυτή δε θα επεκταθούμε εκτός ελληνικών συνόρων. Θα μιλήσουμε μόνο για την ελληνική Μακεδονία, για τον γεωγραφικό χώρο που λέγεται ελληνική Μακεδονία.
Υπάρχει λοιπόν - και επιμένουμε σ’ αυτό - στην ελληνική Μακεδονία κάποιο μακεδονικό έθνος που να είναι ξεχωριστό από το υπόλοιπο ελληνικό έθνος σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα; Οι Έλληνες που ζουν στην ελληνική Μακεδονία δεν ανήκουν στο ελληνικό έθνος, αλλά σε κάποιο άλλο έθνος, όπως προπαγανδίζουν οι γείτονες μας από Βορρά, υποστηρίζοντας ότι ο Φίλιππος και ο Μέγας Αλέξανδρος δεν ήταν ΄Ελληνες, ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες δεν ήταν ΄Ελληνες, ότι οι σημερινοί Μακεδόνες της ελληνικής επαρχίας της Μακεδονίας δεν είναι ΄Ελληνες κ.λπ. Εκτός αν εννοεί ο σύντροφος Ρήγος τους Σλαβομακεδόνες. ΄Ομως οι Σκοπιανοί (ας τους ονομάσουμε έτσι για λόγους ευκολίας) δεν δέχονται και δεν αποδέχονται ότι είναι Σλαβομακεδόνες, αλλά Μακεδόνες. Γι’ αυτό μιλούν και για «μακεδονική κι όχι σλαβομακεδονική μειονότητα» στην ελληνική Μακεδονία. Διεκδικούν δηλαδή ολόκληρο τον γεωγραφικό χώρο της Μακεδονίας. Αυτός είναι και ο λόγος που μιλούν για «Μακεδονία του Αιγαίου» με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη. Στο σημείο αυτό όμως αυτοεγκλωβίζονται. Όταν μιλούν και όσοι μιλούν για «μακεδονική μειονότητα», ασφαλώς ισχυρίζονται ότι η πλειοψηφία, που δεν ανήκει στην μειονότητα, ανήκει σε ένα άλλο έθνος. Ποιο είναι όμως αυτό το έθνος; Τίποτε Ινδιάνοι του Αμαζονίου; ΄Η μήπως «κατά λάθος» είναι ΄Ελληνες; Μπορεί ο σύντροφος Ρήγος να μας λύσει, ως πολιτικός επιστήμων, αν στην ελληνική Μακεδονία υπάρχει άλλο έθνος εκτός από το ελληνικό; Τονίζω: ΄Οχι μειονότητα αλλά έθνος.
Σύμφωνα με άλλους επιστήμονες, που είναι γνωστή, κατά την άποψή τους, η ιδεολογία τους εναντίον του εθνικισμού και του σοβινισμού, όπως π.χ. ο κ. Γιάννης Μηλιός, στην ελληνική Μακεδονία υπήρχαν κατά την καταγραφή του 1926 περίπου 80.000 σλαβόφωνοι, από τους οποίους 40 με 45 χιλιάδες έφυγαν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και του εμφυλίου στις πρώην ανατολικές χώρες και πολλοί στην ΠΓΔΜ. Ο γνωστός κ. Λιθοξόου, μέλος του Ουράνιου Τόξου, τους ανεβάζει σε πολλοί περισσότερους. Σαν υπόθεση εργασίας το δέχομαι και ανεβάζω το ποσοστό τους σε ακόμη περισσότερους. Όμως, μπροστά στα δύο περίπου εκατομμύρια της ελληνικής Μακεδονίας, αποτελούν σαφώς μειοψηφία. Εκτός αυτού υπάρχει και το ερώτημα, αν έχουν ελληνική ή σλαβομακεδονική συνείδηση. Σύμφωνα πάλι με τον σύντροφο Μηλιό «... ο γρήγορος εξελληνισμός τους επιβεβαιώνει τη θέση που υποστηρίξαμε εδώ, ότι οι σλαβομακεδονικοί πληθυσμοί δεν είχαν αναπτύξει μέχρι την εποχή των προσαρτήσεων κάποιο ιδιαίτερο εθνικό αίσθημα».[1] Μήπως σαν αριστεροί πρέπει για τους σλαβομακεδόνες να προϋποθέσουμε ως κριτήριο της εθνικής κατάταξης το αίμα και τη φυλή ή να αποδεχτούμε το απόφθεγμα του Ισοκράτη ότι ΄Ελληνες είναι όσοι νιώθουν ότι μετέχουν της ελληνικής παιδείας, δηλαδή όσοι έχουν ελληνική συνείδηση; Παρεμπιπτώντος ήταν τραγικό λάθος να υιοθετήσει το ΣΕΚΕ που μετονομάστηκε το 1924 σε ΚΚΕ το σύνθημα της «ανεξάρτητης Μακεδονίας». «Μετά το 1922 και την εγκατάσταση στη Μακεδονία 638 χιλιάδων Ελλήνων προσφύγων -με την παράλληλη απομάκρυνση των Τούρκων της Μακεδονίας (αλλά και των άλλων συγκροτημένων εθνικών ομάδων)- το ‘εθνικό πρόβλημα’ στη Μακεδονία παύει να υπάρχει και η θέση υπέρ της ‘αυτόνομης Μακεδονίας’ μόνο παραπλανητικά μπορεί να λειτουργήσει»[2]
Είναι προφανές ότι από την πλευρά ενός μικρού και ασήμαντου κύκλου της Ανανεωτικής Αριστεράς επαναλαμβάνεται ένα τραγικό λάθος, που εκμεταλλεύονται οι υπερεθνικιστικοί κύκλοι των βορείων γειτόνων μας. Στο σημείο αυτό γίνεται μια τεράστια σύγχυση. ΄Αλλο είναι τα δικαιώματα μιας μειονότητας και η καταστολή αυτών των δικαιωμάτων, όπως και της γλωσσικής ιδιαιτερότητας των δίγλωσσων Ελλήνων της Μακεδονίας με το όνομα Σλαβομακεδόνες και άλλο η αναγνώριση κάποιας Μακεδονικής εθνότητας, γλώσσας και μειονότητας.
Μακεδονική εθνότητα στην ελληνική Μακεδονία δεν υπάρχει εκτός από την ελληνική. Οι σλαβόφωνοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία έχουν ελληνική συνείδηση.
Δεν αποτελεί για το λόγο αυτό ούτε αποκύημα επιστημονικής φαντασίας, ούτε κινδυνολογία ο ισχυρισμός ότι οποιαδήποτε ονομασία του κράτους των Σκοπίων με τον όνομα «Μακεδονία», σύνθετο ή απλό, κατοχυρώνει, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες, δικαίωμα στο κράτος αυτό, να διεκδικήσει την ένταξη οποιασδήποτε επαρχίας με το όνομα αυτό στην επικράτειά της.
Και τότε για άλλη μια φορά θα «συνωστίζονται» οι ΄Έλληνες στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπως στο λιμάνι της Σμύρνης το 1922,για να γλιτώσουν ως πρόσφυγες στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και όλη αυτή η ιδεοληψία, όπως λέει και ο σύντροφος Ρήγος, που υποτάσσεται στα γεωστρατηγικά συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών κύκλων, αποκαλείται αγώνας για την ειρήνη και για τη διεθνιστική αλληλεγγύη.
Αν κάτι τέτοιο δεν είναι διεθνιστική αλληλεγγύη των εθνικιστών εντός και εκτός Ελλάδας, τότε τι είναι!

Istologio : www.damonpontos.gr
[1] Γιάννης Μηλιός, Ο Ελληνικός Κοινωνικός Σχηματισμός. Από τον επεκτατισμό στην καπιταλιστική ανάπτυξη, εκδ. «Κριτική», 2η αναθεωρημένη έκδοση, Αθήνα Ιούλιος 2000. σ. 438.

[2] Βλ. Γιάννης Μηλιός, ό.π., σ. 446