Η κρίση της νεολαίας και η ερμηνεία της

Ανάλυση του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΚΙ και μέλους του ΣΥΡΙΖΑ Αθήνα, 25.1.09

Τώρα που καταλάγιασε κατά κάποιον τρόπο ο κουρνιαχτός της κινητοποίησης της νεολαίας και μας δίνεται η αναγκαία χρονική απόσταση από τα γεγονότα, η κατά προσέγγιση αντικειμενική αποτίμηση του φαινομένου αυτού ίσως είναι πιο εύκολη, βάζοντας μπροστά τη λογική και την ανεπηρέαστη από λαϊκισμούς και αριστερισμούς κριτική σκέψη.

Τρία είναι τα επίπεδα της αναλυτικής έρευνας για να είναι έγκυρη.

1. Η αυστηρή καταγραφή των γεγονότων, πέρα από καταγγελίες, δαιμονοποιήσεις, εκθειασμούς, εξιδανικεύσεις και μυθοποιήσεις.

2. Η ερμηνεία του φαινομένου βάσει των πραγματικών δεδομένων.

3. Τα συμπεράσματα που πρέπει να εξαχθούν για τη σημασία του.

Έτυχε λόγω εργασίας να είμαι αυτόπτης μάρτυς των γεγονότων που διαδραματίστηκαν στην περιφέρεια του Πολυτεχνείου και να μετέχω και σε όλες σχεδόν τις διαδηλώσεις και σε συγκεκριμένα γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των πορειών. (Δεν αναφέρομαι στα έκτροπα. Κάνω αφαίρεση αυτών των συμβάντων για να επικεντρωθώ μόνο στο γεγονός της κινητοποίησης της νεολαίας και της ερμηνείας της).

Με τον τρόπο αυτό έχω άμεση εμπειρία για να καταγράψω τις διαπιστώσεις και να κάνω μια αντικειμενική διάγνωση. Και η διάγνωση αυτή με οδηγεί στη διαπίστωση ότι το μόνο κυρίαρχο σύνθημα που επικράτησε κατά την διάρκεια του ξεσπάσματος της νεολαίας ήταν: «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι!». (Οι τελευταίοι βέβαια είναι παιδιά των λαϊκών στρωμάτων. Ας μην το ξεχνούμε). Επίσης το κυρίαρχο σύνθημα που αναγράφηκε και ακόμη υπάρχει προς ανάγνωση στα νεοκλασικά κτίρια της Πανεπιστημίου και αλλού είναι το ίδιο.

Δεν ακούστηκε κανένα άλλο σύνθημα, αν συγκρίνουμε το σύνθημα αυτό με τα συνθήματα και αιτήματα της νεολαίας άλλων περιόδων, όπως το 1.1.4. της προχουντικής περιόδου και των αιτημάτων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 73 με τα κυρίαρχα συνθήματα: «ψωμί, παιδεία, ελευθερία, έξω η Αμερικάνοι, έξω το ΝΑΤΟ, εθνική ανεξαρτησία κ.λπ. Και τίθεται στην περίπτωση αυτή το ερώτημα: Πώς πρέπει να ερμηνεύσουμε και χαρακτηρίσουμε το αυθόρμητο αυτό ξέσπασμα της νεολαίας; (Στην περίπτωση αυτή δεν θα ασχοληθώ με το θέμα: Ποιοι, πως και για ποιες σκοπιμότητες το εκμεταλλεύτηκαν ή το χρησιμοποίησαν!).

Μένουμε μόνο στο καθαυτό ξέσπασμα της νεολαίας, που πραγματικά ήταν αυθόρμητο. Εδώ δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία.

Κατά την δική μου άποψη η ερμηνεία που δίνω είναι : Κρίση της κοινωνίας συνολικά, η οποία τελικά άγγιξε και την νεολαία. Πρόκειται βασικά για ένα άκρως ανησυχητικό φαινόμενο, όταν μολύνεται πια και η άδολη ψυχή της νεολαίας από τις αμαρτίες ενός συστήματος και μιας κοινωνίας που από την μεταπολίτευση και μετά βρίσκεται σε προϊούσα και σταδιακή αποσύνθεση όλων των παραδοσιακών αξιών και προτύπων. Ένας μετά τον άλλο όλοι οι θεσμοί αυτής της παρασιτικής και αλλοτριωμένης κοινωνίας, όπως πολιτική, εκκλησία, δικαιοσύνη, παιδεία κ.λπ. Τα πάντα έχουν εξευτελιστεί και απαξιωθεί. Μιλάμε για μια κοινωνία της καταναλωτικής αποκτήνωσης και της αποδόμησης και αποσάθρωσης όλου του αξιακού συστήματος. Οι παραδοσιακές αξίες του έθνους ρέπουν προς την ισοπέδωση και τον μηδενισμό. Πουθενά δεν φαίνεται προοπτική, πουθενά δεν υπάρχει όραμα.

Φυσικά και η νεολαία ως ευαίσθητος αποδέκτης αυτής της ανυπαρξίας

ενός συστήματος αξιών, που θα τις έδινε νόημα και περιεχόμενο επιδίδεται στην τυφλή βία. Το αφουγκράζομαι κι έχω κατανόηση. ΄Όμως ως εδώ. Μου έκανε αλγεινή εντύπωση και μου δημιούργησε αίσθημα απελπισίας για το μέλλον αυτής της νεολαίας, όταν διάβασα στις σκάλες της εθνικής βιβλιοθήκης: «Κάψτε τα πνευματικά κελιά!» εννοώντας προφανώς τις βιβλιοθήκες και τα πνευματικά ιδρύματα.

Ένα μέρος της νεολαίας, μικρό ή μεγάλο δεν έχει σημασία, δεν έχει όνειρα, δεν έχει οράματα, δεν έχει ιδανικά, δεν έχει αρχές και αξίες, γιατί κάποιος έπρεπε να τους τα δώσει, να τους τα διδάξει, κάποιος έπρεπε να τους διαπαιδαγωγήσει, κάποιος να είναι πρότυπο και παράδειγμα. Και αυτός ο κάποιος, ο υπεύθυνος, δεν υπάρχει: Ούτε οι γονείς, ούτε οι δάσκαλοι, ούτε η «συντεταγμένη» πολιτεία, ούτε τα κόμματα, ούτε τα πνευματικά ιδρύματα, στο σύνολό τους. Αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Η πλήρης γύμνια μιας κοινωνίας από οράματα, αρχές, αξίες και ιδανικά που χτίζουν την κοινωνική συνοχή και τις συνέπειες της φυσικά υφίσταται και η νεολαία. Απλώς η νεολαία δεν έχει διαφθαρεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην μπορεί να αντιδρά, έστω και με τυφλό τρόπο και αυθόρμητα, που σημαίνει με πλήρη απαξίωση των πάντων, με την τυφλή αντίδραση. Γι’ αυτό και το μόνο κυρίαρχο σύνθημα ήταν: «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι!».

Και στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε την ευθύνη της «Αριστεράς», γιατί ποιος και με ποια κριτήρια προσδιορίζει ποιος είναι αριστερός ή όχι; Αυτή λοιπόν η «Αριστερά» δεν έχει να δώσει κανένα όραμα, καμία ελπίδα και καμία προοπτική στην νεολαία, γιατί ή ίδια βρίσκεται εντός της κρίσης. Δεν μιλούμε φυσικά για εξαιρέσεις. Γι’ αυτό προσβλέπει με αγωνία στη νεολαία, μήπως αυτή της μεταλαμπαδεύσει κάτι που η ίδια δεν διαθέτει. Έτσι καταφεύγει στην μυθοποίησή της, την εξιδανίκευση και την αποθέωσή της. Όλοι προσπαθούν να τη χρησιμοποιήσουν ως άλλοθι για να καλύψουν τις δικές τους χρόνιες ανεπάρκειες.

Χρειάζεται γι’ αυτό μια θαρραλέα αυτοκριτική, μήπως και υπάρξει διέξοδος από την γενικότερη κρίση, για να μπορεί να δοθεί διέξοδος και στην κρίση της νεολαίας. Το μαχαίρι έφτασε έως το μεδούλι. Και το μεδούλι της κοινωνίας είναι τα νιάτα της. Ένδειξη κάποιας θετικής εξέλιξης θα έβλεπα, αν π.χ. η μαθητιώσα και σπουδάζουσα νεολαία δεν έκανε καταλήψεις, αλλά υποδειγματικό μάθημα, αν δεν καταντούσε τα πανεπιστήμια αχούρια, αν πήγαινε να διαμαρτυρηθεί στα ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια, για να καταργηθούν και φρόντιζε συνάμα να λειτουργήσει άψογα η δημόσια εκπαίδευση. Ενώ με τις ενέργειές της κάνει το εντελώς αντίθετο. Απαξιεί την δημόσια εκπαίδευση και ενισχύει στην πράξη την ιδιωτική. Αυτήν δηλαδή που υποτίθεται θέλει να καταπολεμήσει, ενισχύοντας αντικειμενικά (και όχι από πρόθεση) το σύστημα. Η συνέχιση της συμμετοχής και στήριξης του αυθόρμητου «ιστορικού ξεσπάσματος της εξέγερσης», όπως αποκαλείται από κάποιους το νεανικό ξέσπασμα, δεν έχει νόημα. Μ’ ένα λόγο: Η ελληνική κοινωνία μετά την μεταπολίτευση και ύστερα από μια ίσως μικρή αναλαμπή, βρίσκεται σε συνεχή παρακμιακή πορεία, όπου οι συντηρητικές της δυνάμεις κατέστρεψαν τις παραδοσιακές αξίες, των οποίων υποτίθεται υποκριτικά ήταν θεματοφύλακες και οι κατά πρόθεση προοδευτικές (όχι αναγκαστικά κατ’ απόδειξη) δεν κατάφεραν να οικοδομήσουν καινούργιες στη θέση των παλαιών, για να εμπνεύσουν και τη νεολαία. Και όσο οι δεύτερες πιστεύουν ότι στραβός είναι ο γιαλός....θα αιωρούμεθα στο κενό της κρίσης. Και καινούργιες, δημιουργικές δυνάμεις δεν φαίνονται στον κοινωνικό ορίζοντα ακόμη. Ωστόσο πιστεύω ότι θα υπάρξουν δυνάμεις που τελικά θα αντιστρέψουν το κλίμα και θα δημιουργήσουν διέξοδο και προοπτική, με βάση τον ελληνικό πολιτισμό. Το οσφραίνομαι. Όμως υπό έναν όρο: Θα κυριαρχήσει το γνώθι σαυτόν!, που το είπαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι για τους Έλληνες. Η επίκληση αυτή των αρχαίων ημών προγόνων δε συνιστά εθνικισμό!!! Ο νοών νοείτο! και ο ορθά φρονών, φρονήτω!